JENIS TUMBUH -TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR

                             

  

1. HUTAN HUJAN TROPIKA

 Ciri-ciri utama

 Hutan hujan tropika merupakan hutan yang terpenting dan paling luas di Malaysia,iaitu meliputi kira-kira 70 peratus daripada jumlah kawasan hutan di negara kita.Hutan ini merupakan habitat bagi pelbagai jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.

Hutan hujan tropika tumbuh dengan subur di kawasan yang mempunyai ketinggian kurang daripada 1000meter. Hutan ini meliputi kaki bukit atau cerun gunung di bahagia tengah Semenanjung Malaysia dan bahagian pedalaman Sabah dan Sarawak.

Pokok-pokok dalam hutan hujan tropika ialah malar hijau. Batang pokoknya lurus dan dahannya tumbuh di bahagian atas pokok.Walaupun hutan hujan tropika hanya meliputi enam peratus daripada keluasan pemukaan bumi,tetapi hutan ini merupakan habitat bagi hampir dua pertiga daripada jumlah species tumbuh-tumbuhan di bumi.Hutan ini juga mempunyai pelbagai jenis kayu keras yang bernilai dan bermutu tinggi seperti meranti,cengal,merbau,balau,dan seraya.

Hutan hujan tropika menpunyai beberapa ciri yang unik.Antaranya ialah pembentukan empat lapisan yang nyata (lihat Rajah 1).Lapisan teratas yang dikenal sebagai renjung atau emergen terdiri daripada pokok-pokok yang sangat tinggi,iaitu melebihi 40 meter.Pokok-pokok ini tumbuh tinggi untuk mendapatkan sinaran matahari yang mencukupi.Pokok-pokok ini mempunyai akar banir yang berfungsi memberi sokongan dan menahan daripada tumbang (Gambar 1).

Di bawah emergan ialah pokok-pokok yang menpunyai ketinggian antara 20 hingga 40 meter.Pokok-pokok di lapisan ini tumbuh denagn rapat dan membentuk kanopi yang tebal yang menghalang cahaya matahari dari sampai ke lanyai hutan.

Di bawah kanopi adalah lapisan tengah,terdiri daripada pokok-pokok yang sederhana padat yang tumbuh 10 ingga 20 meter tinggi.Tumbuh-tumbuhan yang biasa terdapat di lapisan ini ialah epifit dan parasit.Apakah perbezaan antara epifit dengan parasit? Tumbuh-tumbuhan epitif tumbuh di batang ,ranting,atau di daun pokok yang masih hidup.Contoh epitif ialah paku tanduk lapisan tengah .Tumbuh -tumbuhan ini bergantung pada pokok besar hanya untuk sokongan dan mendapatkan cahaya matahari.

Lapisan bawah atau lantai hutan terdiri daripada pokok-pokok yang kurang 10 meter tingginya.Tumbuh-tumbuhan seperti cendawan,pokok renek,semak samun,dan pokok herba kecil didapati di lapisan ini.Tumbuh-tumbuhan di lantai hutan tumbuh jarang kerana kurang mendapat cahaya matahari.

                                        

                                                             Gambar 1: Akar Banir

                                                  
                                                        Gambar Hutan Hujan Tropika

                                         
                                          Rajah 1 : Profil Hutan Hujan Tropika di Malaysia            
                                                             
Jenis Tumbuhan (Flora)

• Pokok tumbuh di kawasan tanah pamah, bukit bukau dan lereng gunung.
• Pokok tumbuh rapat-rapat dan mempunyai ketinggian yang berbeza.
• Pokok tegak, lurus, malar hijau dan berakar banir.
• Pokok jenis kayu keras seperti meranti, cengal, keruing dan balau.
• Tumbuh-tumbuhan lain seperti rotan dan buluh.

 Jenis Hidupan (Fauna)

• Terdapat habitat untuk haiwan seperti rusa, harimau, gajah, beruang dan musang.
• Pokok yang tinggi menjadi habitat untuk haiwan seperti kera, burung, lebah, kelawar dan tupai terbang.

2. HUTAN PAYA

I) Hutan Paya Air Masin

Hutan paya air masin

Ciri-ciri Utama

-Terdapat di kawasan pinggir pantai laut yang berlumpur ,terlindung daripada pukulan ombak dan sering mengalami air   pasang dan surut.

-Mempunyai akar didalam lumpur untuk membantu proses pernafasan dan menyokong pokok daripada tumbang.

Jenis Tumbuhan

-Pokok Bakau, Gedabu, Perepat, Api-api, Berus atau Tumu, Berembang

Kawasan

-Sekitar muara Sungai Perak Dan Sungai Bernam

-Kawasan Pinggir laut Johor, Pahang dan Melaka

-Sekitar muara Sungai Rajang dan Sungai Baram (Sarawak)

-Kawasan pinggir laut pantai barat Sarawak. Kawasan pantai timur Sabah

Keluasan

-Hutan bakau meliputi 95% kawasan pinggir laut pantai barat Semenanjung

Hidupan Air

-Ikan, ketam, kerang, udang, sotong. lokan dan siput

II) Hutan Paya Air Tawar

                                      
                                                              Hutan Paya Air Tawar


Ciri-ciri Utama

-Terdapat di kawasan pedalaman yang bersaliran buruk, bertanih gambut dan bertakung air
  Pokok yang tumbuh biasanya tinggi


Jenis Tumbuhan
-Pokok palma, gelam, nipah, kempas, keladi air, mengkuang.

Terdapat kawasan paya yang ditebus guna menjadi kawasan pertanian seperti:

- Tanaman padi (Dataran Kedah dan Delta Kelantan)
- Tanaman nenas (Barat Johor) dan Tanaman kelapa sawit dan padi ( Barat daya Johor)
   Kawasan
-Sekitar Dataran Johor (Johor)
-Sekitar Tasik Chini dan Tasik Bera (Pahang)
-Kawasan Delta Rajang (Sarawak) Kawasan Sabak Bernam (Selangor)

Keluasan
-Hutan ini meliputi 8% daripada kawasan hutan negara kita

Hidupan Air
-Ikan, udang galah, ular, biawak, katak

.

 3. HUTAN PANTAI

Ciri-ciri Utama

• Tumbuh di kawasan pinggir laut yang rendah, berpasir, bersaliran baik dan terdedah kepada tiupan angin dari laut.

Jenis Tumbuhan

• Pokok-pokok yang biasanya tumbuh di kawasan ini ialah pokok ru, pokok kelapa, mengkuang laut, pokok renek, tapak kuda, rumput lari-lari, ketapang, kelat jambu air, bebaru, jemerlang laut, bintangor laut dan semak-samun.

Kawasan

• Hutan pantai terdapat di kawasan berpasir seperti di:

1. Pantai Cahaya Bulan (Kelantan),
2. Pantai Tanjung Rhu (Pulau Langkawi)
3. Pantai Desaru (Johor)
4. Pantai Batu Feringgi (Pulau Pinang)
5. Pantai Pulau Talang-talang (Sarawak)
6. Pantai Pulau Sipadan (Saba

Kepentingan hutan pantai

• Kayu daripada pokok ru biasanya digunakan untuk membuat perahu, kelong dan kayu api.
• Daun mengkuang digunakan untuk membuat tikar dan bakul.
• Kawasan rekreasi dan pelancongan

                                                
                                                          Gambar Hutan Pantai

4. HUTAN GUNUNG

 Ciri-ciri utama

• Hutan gunung terdapat di kawasan yang ketinggiannya melebihi 1,200 meter dari aras laut

• Tumbuh dengan subur di kawasan tanah laterit.
• Pokok-pokok semakin jarang apabila tanah semakin tinggi

Jenis Tumbuhan (Flora)
Jenis Tumbuhan di hutan gunung berbeza mengikut ketinggian :

• Ketinggian 1 200 - 1 800 meter (Terdapat hutan gunung bawah atau dikenali juga hutan daun luruh (oak dan laurel), tumbuhan epifit (orkid, paku langsuyar)

• Ketinggian 1 800 - 2 900 meter (Terdapat hutan gunung atas atau dikenali juga hutan poko tirus (pain, sprus, gelam gunung), epifit (liken, lumut), Rafflesia, periuk kera, pokok rhododendron)

• Ketinggian 2 900 - 3 500 meter (Tumbuhan hampir alpain iaitu pokok kerdil dan rumput, pokok renek konifer, rumput jenis Low's Buttercup, Bornean eyebright, red sanicle dan periuk kera)) Ketinggian melebihi 3 500 meter (pokok renek, paku-pakis, lumut)

Jenis Hidupan (Fauna)

Jenis fauna yang hidup di hutan gunung berbeza-beza juga mengikut ketinggian:

• Di hutan gunung bawah : Terdapat harimau dahan, kucing batu, ungka, binturong, musang, katak, burung dan serangga).
• Di hutan gunung atas : Terdapat beruang, ferretbadger, tikus, burung dan serangga)

Kawasan

• Gunung Kinabalu (Sabah)
• Banjaran Crocker
• Banjaran Titiwangsa
• Pergunungan Iran
• Banjaran Tama Abu
• Banjaran Tahan, Bukit Fraser, Tanah Tinggi Cameron (Pahang) Gunung Jerai (Kedah)

                                                 
                                             
                                                        Gambar Hutan Gunung